بیش از چهار سال از فرود مریخ‌نورد «پرسویرنس» (Perseverance) ناسا بر سطح مریخ می‌گذرد و به نظر می‌رسد این کاوشگر خودران در مأموریت خود برای یافتن نشانه‌هایی از حیات میکروبی باستانی در سیاره سرخ، به پیشرفت قابل‌توجهی دست یافته است.
در ماه جولای گذشته، این مریخ‌نورد به‌طور تصادفی به تخته سنگی مثلثی‌شکل به نام Cheyava Falls برخورد که لکه‌های رنگارنگی روی آن دیده می‌شد. این تخته‌سنگ در دره‌ای قرار دارد که احتمالاً میلیون‌ها سال پیش توسط جریان آب شکل گرفته است.
دانشمندان ناسا معتقدند این لکه‌ها ممکن است توسط میکروب‌هایی به‌جا مانده باشند که میلیاردها سال پیش در مریخ زندگی می‌کرده‌اند. البته این فرضیه هنوز قطعی نیست و احتمال توضیحات دیگر نیز وجود دارد. به همین دلیل، ناسا داده‌های به‌دست آمده را در قالب مقاله‌ای علمی و داوری‌شده در مجله Nature منتشر کرده تا جامعه علمی جهانی بتواند آن را بررسی کند.
در شبیه‌سازی زیر، نمایی از دره Neretva Vallis دیده می‌شود که نشان می‌دهد شاید روزگاری در این منطقه رودخانه‌ای جاری بوده و دو سوی آن را تپه‌های شنی و سنگی احاطه کرده بودند.
حال نگاهی دقیق‌تر به این لکه‌ها بیندازیم. آن‌ها با استفاده از دو ابزار علمی روی مریخ‌نورد شناسایی شدند: دستگاه PIXL (ابزار سیاره‌ای برای طیف‌سنجی پرتو ایکس) و دستگاه SHERLOC (ابزار اسکن محیط‌های قابل‌زیست با طیف‌سنجی رامان و لومینسانس برای ترکیبات آلی و شیمیایی). بررسی‌ها نشان داد که این لکه‌ها در الگوی خاصی از نقاط تماس قرار دارند، جایی که واکنش‌های شیمیایی و فیزیکی رخ می‌دهد و دو ماده معدنی غنی از آهن در اطراف ترکیبات آلی ظاهر شده‌اند؛ موادی که روی زمین معمولاً در حضور مواد زیستی یافت می‌شوند.
وجود همزمان این دو ماده معدنی می‌تواند نشانه‌ای از وجود حیات میکروبی باستانی باشد، چرا که واکنش‌های مربوط به آن‌ها ممکن است منبعی برای تولید انرژی و رشد میکروب‌ها فراهم کرده باشند.
البته ناسا تأکید کرده که یافته‌ها هنوز اثبات قطعی وجود حیات نیستند، بلکه تنها یک «زیست‌امضا» را نشان می‌دهند؛ یعنی ساختار یا ماده‌ای که منشأ زیستی احتمالی دارد و ممکن است نشان‌دهنده وجود حیات در گذشته باشد.
ناسا یادآور می‌شود که این مواد معدنی ممکن است بدون حضور حیات نیز در مریخ شکل گرفته باشند، اما این فرایند نیازمند دمای بسیار بالا، محیط اسیدی و وجود ترکیبات آلی برای اتصال به سنگ است — شرایطی که تاکنون در نمونه‌های سنگی آن منطقه مشاهده نشده است. همین موضوع باعث شده برخی دانشمندان احتمال دهند که این شواهد مربوط به میکروب‌های بسیار قدیمی باشد، چیزی که می‌تواند گذشته قابل‌زیست مریخ را آشکار کند.
مریخ‌نورد پرسویرنس در فوریه ۲۰۲۱ در دهانه «جزرو» (Jezero Crater) مریخ فرود آمد تا نشانه‌هایی از حیات احتمالی را جست‌وجو کند. تصور می‌شود این منطقه حدود ۳.۵ میلیارد سال پیش پوشیده از آب بوده است. حال، با مشارکت دانشمندان خارج از ناسا، شاید بشر یک گام به پاسخ دادن به یکی از بزرگ‌ترین پرسش‌های تاریخ نزدیک‌تر شود: آیا ما در جهان تنها هستیم؟
